7-01-2016

Het jaar is nog maar net begonnen of ik kan al één woord nauwelijks meer horen: episch. Tijdens de Top 2000 op Radio 2: alle liedjes episch. Bij jaaroverzichten met sportprestaties: een epische Dafne Schippers of Tom Dumoulin.
Episch kent in het Nederlands twee betekenissen: als een bijvoeglijk naamwoord voor een heldenprestatie, of voor een verhalende geschiedenis. Epiek is de verzamelnaam voor producten van verhalende literatuur. Daarbij ligt de nadruk op de beschrijving van een gebeuren. Een epos.

Economen zijn niet zo van de epiek. Een willekeurig voorbeeld van een standaard economentekst over de ontwikkeling van het Bruto Binnenlands Product (BBP) doet nou niet echt episch aan:
‘De Nederlandse economie is in het derde kwartaal van 2015 met 0,1% gegroeid ten opzichte van het kwartaal ervoor. De oorzaak voor deze zwakke groei is wel verschoven en ligt in een daling van de overheidsinvesteringen. Ook was de exportgroei nog wat lager dan eerder aangenomen. Daar staat tegenover dat de bedrijfsinvesteringen juist toenamen, waar eerder een daling werd gerapporteerd.’

Weinig epiek aan te beleven. De gemiddelde Nederlander zal zo’n analyse dan waarschijnlijk ook enigszins schouderophalend over zich heen laten komen. Maar het is ook niet echt mogelijk om dit heldhaftiger of meer verhalend te maken. Een episch verhaal over de kwartaalontwikkeling van het BBP is wellicht ook wat ver gezocht. Maar toch. Ik ben wel voor meer epische economie. Het BBP is een indicator voor welvaart, en wanneer het gaat over welvaartsontwikkeling zou je hopen dat er ook een verhaal in zit dat dichter bij de mensen ligt. Economie gáát immers over mensen: het is een maatschappijwetenschap.

Recent hebben we een nieuwe studie gepubliceerd die, hoewel nog steeds niet episch, komt wel dichter bij mensenverhalen.
Een studie gaat in op het begrip welvaart. Welvaart hangt samen met economische groei, die we doorgaans definiëren als groei van het BBP, het totaal van de geproduceerde of geconsumeerde goederen en diensten. Dit zijn eenvoudig tot geld te herleiden waarden. Maar wat nu als we bijvoorbeeld levensverwachting, onderwijs of luchtkwaliteit in een welvaartsbegrip betrekken? Wat levert dat dan op? In onze special doen we verslag van de analyse van tal van alternatieve welvaartsindicatoren. Daaruit blijkt dat alle alternatieve indicatoren die er nu zijn nog wel wat haken en ogen hebben. Maar het voordeel is wel dat zij dichter bij de beleving komen van de gemiddelde burger.

De economische analyse in deze studies is nog niet episch, laat staan dat economen en zeker bankeconomen, door wie dan ook worden gezien als epische helden. Maar de verhalen die onder onze analyses liggen, van mensen die de antwoorden weten te vinden op de economische uitdagingen van deze tijd, komen al meer in de buurt van epiek.
Ik zou het mooi vinden als wij als economen wat meer epiek zouden gebruiken: heldenverhalen van ondernemers en gezinnen en hun economische uitdagingen. Ik wens u dan ook een episch 2016 toe.