Καμία κυβέρνηση (μοναρχική ή αστικοδημοκρατική) δεν τόλμησε να αναλάβει μια σοβαρή έρευνα^[1] για την κατάσταση της γαλλικής εργατικής τάξης. Αλλά πόσες έρευνες έχουν εκπονηθεί για τις κρίσεις – τις αγροτικές, τις οικονομικές, τις βιομηχανικές, τις εμπορικές, τις πολιτικές!

Οι ατιμίες της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης που αποκάλυψε η επίσημη έρευνα της αγγλικής κυβέρνησης, οι νομικές επιπτώσεις που παρήγαγαν αυτές οι αποκαλύψεις (μείωση της εργάσιμης μέρας σε 10 ώρες, νόμοι για την εργασία των γυναικών και των παιδιών, κλπ) ανάγκασαν τη γαλλική αστική τάξη να τρέμει ακόμα περισσότερο έναντι των κινδύνων που να μπορούσε να προξενήσει μια αμερόληπτη και συστηματική έρευνα.

Προσμένοντας ότι θα μπορούσαμε να ωθήσουμε μια δημοκρατική κυβέρνηση να ακολουθήσει το παράδειγμα της μοναρχικής κυβέρνησης της Αγγλίας, να ξεκινήσει μια ευρεία έρευνα για τα γεγονότα και τα εγκλήματα της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, θα προσπαθήσουμε, με τα πενιχρά μέσα που είναι στη διάθεσή μας, να ξεκινήσουμε μια τέτοια έρευνα. Ελπίζουμε να μας υποστηρίξουν στο έργο μας, όλοι οι εργάτες των πόλεων και των επαρχιών, που καταλαβαίνουν ότι μόνο εκείνοι μπορούν να περιγράψουν με πλήρη γνώση τα δεινά που υφίστανται· που μόνο εκείνοι, και όχι οι σωτήρες που στέλνει η θεία πρόνοια, μπορούν να εφαρμόσουν ενεργητικά τις θεραπευτικές συνταγές για τα κοινωνικά δεινά που υπομένουν· βασιζόμαστε επίσης στους σοσιαλιστές όλων των σχολών που, επιθυμώντας την κοινωνική αλλαγή, θα πρέπει να θέλουν και μια συγκεκριμένη και θετική γνώση των καταστάσεων στις οποίες εργάζεται και κινείται η εργατική τάξη, η τάξη στην οποία ανήκει το μέλλον.

Αυτά τα Τετράδια Εργασίας (Cahiers du Travail) είναι το πρώτο έργο το οποίο πρέπει να επιτελέσει η σοσιαλιστική δημοκρατία για να προετοιμάσει την κοινωνική αναγέννηση.

Οι ακόλουθες εκατό ερωτήσεις είναι οι πιο σημαντικές. Στις απαντήσεις πρέπει να δίνεται ο αριθμός της αντίστοιχης ερώτησης. Δεν είναι απαραίτητο να απαντήσετε σε κάθε ερώτηση, αλλά η σύστασή μας είναι οι απαντήσεις να είναι όσο πιο λεπτομερειακές και συνοπτικές γίνεται. Το όνομα του εργάτη ή της εργάτριας που απαντά δεν θα δημοσιοποιείται χωρίς την ειδική άδεια, αλλά το όνομα και η διεύθυνση θα πρέπει να δίνεται ώστε αν είναι απαραίτητο να επικοινωνήσουμε.

Οι απαντήσεις πρέπει να σταλούν στον υπεύθυνο της Revue Socialiste, M. Lécluse, στο 28 της οδού Royale, περιοχή Saint-Cloud, Près Paris.

Οι απαντήσεις θα ταξινομηθούν και θα αποτελέσουν τα στοιχεία ειδικών μονογραφιών που θα δημοσιευτούν από την Revue Socialiste και αργότερα θα δεθούν σε τόμο.

Ι

1. Ποιος είναι ο κλάδος σας;

2. Το μαγαζί στο οποίο δουλεύετε ανήκει σε καπιταλιστή ή σε ανώνυμη εταιρεία; Δηλώστε τα ονόματα των καπιταλιστών ιδιοκτητών ή διευθυντών της εταιρείας.

3. Δηλώστε τον αριθμό των εργαζόμενων εκεί.

4. Δηλώστε την ηλικία τους και το φύλο τους.

5. Ποια είναι η μικρότερη ηλικία στην οποία ξεκινούν να δουλεύουν εκεί παιδιά (αγόρια ή κορίτσια);

6. Δηλώστε τον αριθμό των επιστατών και των υπόλοιπων υπαλλήλων που δεν είναι κατώτεροι μισθωτοί.

7. Υπάρχουν μαθητευόμενοι; Πόσοι;

8. Πέρα από τους συνήθεις και μόνιμους εργαζόμενους, υπάρχουν εποχιακοί;

9. Ο εργοδότης αναλαμβάνει δουλειές αποκλειστικά για την τοπική, ή εν γένει για την εγχώρια αγορά, ή για εξαγωγές;

10. Το μαγαζί βρίσκεται σε χωριό ή πόλη; Δηλώστε το μέρος.

11. Αν το μαγαζί βρίσκεται στην ύπαιθρο, υπάρχει αρκετή δουλειά στο εργοστάσιο για να ζήσετε ή αναγκάζεστε να τη συνδυάσετε και με αγροτικές δουλειές;

12. Δουλεύετε με τα χέρια ή με μηχανήματα;

13. Δώστε λεπτομέρειες για τον καταμερισμό της εργασίας στο εργοστάσιό σας.

14. Χρησιμοποιείται ο ατμός ως κινητήρια δύναμη;

15. Δηλώστε τον αριθμό των χώρων στα οποία διεξάγονται οι διάφοροι τομείς της παραγωγής. Περιγράψτε την ειδικότητά σας. Περιγράψτε όχι μόνο την τεχνική πλευρά, αλλά και τον κάματο μυών και νεύρων που απαιτείται, καθώς και τη γενική της επίδραση στην υγεία των εργατών.

16. Περιγράψτε τις συνθήκες υγιεινής στα εργαστήρια: το μέγεθος των δωματίων, τον χώρο που διαθέτει κάθε εργάτης, τον εξαερισμό, τη θερμοκρασία, την μόνωση, τις τουαλέτες, τη γενική καθαριότητα, τον θόρυβο των μηχανών, τη μεταλλική σκόνη, την υγρασία, κ.α.

17. Υπάρχει δημοτική ή κυβερνητική επίβλεψη των συνθηκών υγιεινής στα εργαστήρια;

18. Υπάρχουν στη βιομηχανία σας λύματα επιβλαβή για την υγεία που προκαλούν αρρώστιες στους εργάτες;

19. Μήπως το μαγαζί είναι γεμάτο μηχανήματα;

20. Τηρούνται μέτρα ασφαλείας για την πρόληψη των ατυχημάτων στις πηγές ενέργειας, τη γραμμή τροφοδοσίας και τα μηχανήματα (στις γεννήτριες, τη μετάδοση ενέργειας και τα μηχανήματα);

21. Περιγράψτε ατυχήματα που γνωρίζετε ότι έχουν συμβεί.

22. Αν δουλεύετε σε ορυχείο, δηλώστε τα μέτρα ασφαλείας που έχει λάβει ο εργοδότης σας για τον εξαερισμό και την αποτροπή εκρήξεων και άλλων ατυχημάτων.

23. Αν δουλεύετε σε χημικό εργοστάσιο, σε εργοστάσιο σιδήρου, σε εργοστάσιο που παράγει μεταλλικά προϊόντα ή σε οποιαδήποτε άλλη βιομηχανία με ιδιαίτερους κινδύνους για την υγεία, περιγράψτε τα μέτρα ασφαλείας που έχει λάβει ο εργοδότης σας.

24. Πώς φωτίζεται το εργαστήριό σας (γκάζι, πετρέλαιο, κ.α.);

25. Υπάρχουν επαρκή μέτρα πυροπροστασίας;

26. Υποχρεούται νομικά ο εργοδότης ν’ αποζημιώσει τον εργάτη ή την οικογένειά του σε περίπτωση ατυχήματος;

27. Αν όχι, έχει αποζημιώσει ποτέ όσους έχουν πάθει ατυχήματα ενώ δουλεύουν για να πλουτίσει;

28. Υπάρχουν οργανωμένες πρώτες βοήθειες στο εργαστήριό σας;

29. Αν δουλεύετε κατ’ οίκον, περιγράψτε τις συνθήκες του χώρου εργασίας σας. Χρησιμοποιείτε μόνο εργαλεία ή και μικρά μηχανήματα; Σας βοηθούν τα παιδιά σας ή άλλα πρόσωπα (ενήλικα ή ανήλικα, άνδρες ή γυναίκες); Δουλεύετε για ιδιώτες πελάτες ή για εργοδότη; Έρχεστε απευθείας σ’ επαφή μαζί του ή μέσω εργολάβου/αντιπροσώπου;

ΙΙ

30. Δηλώστε πόσες ώρες δουλεύετε καθημερινά και πόσες μέρες την εβδομάδα.

31. Δηλώστε τον αριθμό των αργιών σας σε ετήσια βάση.

32. Ποια διαλείμματα υπάρχουν στην εργάσιμη μέρα σας;

33. Γευματίζετε σε καθορισμένη ώρα ή ακανόνιστα; Τρώτε στη δουλειά ή εκτός δουλειάς;

34. Η δουλειά συνεχίζεται κατά τη διάρκεια των γευμάτων;

35. Αν χρησιμοποιείται ατμός, πότε ξεκινά και πότε σταματά;

36. Η δουλειά συνεχίζεται τη νύχτα;

37. Δηλώστε τον αριθμό των ωρών εργασίας παιδιών και ανηλίκων κάτω των 16 ετών.

38. Υπάρχουν βάρδιες αν τα παιδιά και οι ανήλικοι αντικαθιστούν το ένα το άλλο κατά τις ώρες εργασίας;

39. Η κυβέρνηση ή ο δήμος έχει εφαρμόσει τους νόμους περί παιδικής εργασίας; Οι εργοδότες τηρούν αυτούς τους νόμους;

40. Υπάρχουν σχολεία για τα παιδιά και τους ανηλίκους που εργάζονται στον κλάδο σας; Αν ναι, σε ποιες ώρες γίνονται τα μαθήματα; Ποιος διοικεί τα σχολεία; Τι διδάσκεται σε αυτά;

41. Αν η δουλειά συνεχίζεται μέρα-νύχτα, ποια είναι η σειρά στις βάρδιες;

42. Πόσο επιμηκύνεται συνήθως η εργάσιμη μέρα σε περιόδους αυξημένης δουλειάς;

43. Τα μηχανήματα καθαρίζονται από εξωτερικό προσωπικό καθαρισμού ή τα καθαρίζουν τζάμπα οι εργάζόμενοι σε αυτά, εν ώρα εργασίας;

44. Ποιοι κανονισμοί και ποια πρόστιμα υπάρχουν για όσους αργοπορούν; Πότε ξεκινά το ωράριο και πότε ξαναρχίζει μετά το διάλειμμα για βραδινό;

45. Πόσο χρόνο χάνετε πηγαίνοντας στη δουλειά κι επιστρέφοντας σπίτι;

ΙΙΙ

46. Τι είδους σύμβαση έχετε με τον εργοδότη σας; Εργάζεστε με τη μέρα, με τη βδομάδα, με το μήνα, κ.ο.κ.;

47. Ποιοι είναι οι όροι απόλυσης ή αποχώρησης από την εργασία;

48. Σε περίπτωση παραβίασης της σύμβασης, ποια ποινή επιβάλλεται στον εργοδότη, αν είναι αυτός υπαίτιος της παραβίασης;

49. Ποια ποινή μπορεί να επιβληθεί στον εργάτη, αν είναι αυτός υπαίτιος της παραβίασης;

50. Αν υπάρχουν μαθητευόμενοι, ποιοι είναι οι όροι της σύμβασής τους;

51. Η δουλειά σας είναι μόνιμη ή περιστασιακή;

52. Η δουλειά στον κλάδο σας είναι εποχιακή ή σχετικά σταθερή μέσα στο έτος; Αν εργάζεστε εποχιακά, πώς ζείτε τον υπόλοιπο καιρό;

53. Πληρώνεστε με την ώρα ή με το κομμάτι;

54. Αν πληρώνεστε με την ώρα, είναι ανά ώρα ή ανά μέρα;

55. Πληρώνεστε υπερωρίες; Πόσο;

56. Αν πληρώνεστε με το κομμάτι, πώς καθορίζεται η αμοιβή σας; Αν δουλεύετε σε βιομηχανίες όπου η δουλειά μετριέται με την ποσότητα ή με το βάρος, όπως στα ορυχεία, μήπως οι εργοδότες ή οι υπάλληλοί τους σας εξαπατούν για να παρακρατήσουν μέρος της αμοιβής σας;

57. Αν πληρώνεστε με το κομμάτι, μήπως η ποιότητα του προϊόντος χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για άδικες παρακρατήσεις από την αμοιβή σας;

58. Όσο κι αν πληρώνεστε, όπως κι αν πληρώνεστε (με την ώρα ή με το κομμάτι), πότε πληρώνεστε; Με άλλα λόγια, ποια είναι η πίστωση που δίνετε στον εργοδότη σας για να σας πληρώσει για δουλειά που έχετε ήδη κάνει; Πληρώνεστε μια εβδομάδα αργότερα, ένα μήνα αργότερα, κ.ο.κ.;

59. Έχετε παρατηρήσει αν καθυστερήσεις στην πληρωμή σάς οδηγούν συχνά σε ενεχυροδανειστήρια, όπου δανείζεστε με υψηλά επιτόκια και στερείστε πράγματα που χρειάζεστε; Ή αν σας κάνουν να αναλαμβάνετε εσείς χρέη των εργοδοτών και να πέφτετε θύμα τους γιατί είστε οφειλέτες τους; Ξέρετε περιπτώσεις όπου εργάτες έχουν χάσει τους μισθούς τους λόγω πτώχευσης ή χρεοκοπίας των εργοδοτών τους;

60. Οι αμοιβές πληρώνονται απευθείας από τον εργοδότη ή από μεσάζοντές του (π.χ. εργολάβους);

61. Αν οι αμοιβές πληρώνονται από εργολάβους ή άλλους μεσάζοντες, ποιοι είναι οι όροι της σύμβασής σας;

62. Πόσα πληρώνεστε ανά εργάσιμη μέρα;

63. Πόσα πληρώνονται οι γυναίκες και τα παιδιά που εργάζονται μαζί σας στο ίδιο μαγαζί;

64. Πόσο ήταν το υψηλότερο ημερομίσθιο στο χώρο εργασία σας τον περασμένο μήνα;

65. Πόση ήταν η υψηλότερη αμοιβή με το κομμάτι στο μαγαζί σας τον περασμένο μήνα;

66. Πόση ήταν η δική σας αμοιβή το ίδιο διάστημα και, αν έχετε οικογένεια, πόση ήταν η αμοιβή του/της συζύγου και των παιδιών σας;

67. Οι αμοιβές δίνονται αποκλειστικά σε χρήμα ή και σε άλλη μορφή;

68. Αν νοικιάζετε κατοικία από τον εργοδότη σας, με ποιους όρους γίνεται αυτό; Παρακρατείται το νοίκι από την αμοιβή σας;

69. Ποιες είναι οι τιμές αναγκαίων αγαθών, όπως:

• Ενοίκιο κατοικίας, όροι μίσθωσης, αριθμός δωματίων, πρόσωπα που ζουν σε αυτά, επισκευές, ασφάλιση, αγορά κι επισκευή επίπλων, θέρμανση, φως, νερό, κ.α.

• Διατροφή (διάφορα είδη διατροφής)

• Ένδυση, πλύσιμο, καθαριότητα κ.α.

• Διάφορες δαπάνες, όπως αλληλογραφία, δάνεια, ενέχυρα, εκπαίδευση παιδιών, εφημερίδες, βιβλία κ.α., ταμεία αλληλοβοήθειας, συνεισφορές σε συνδικάτα, ενώσεις, εργατικές συλλογικότητες

• Δαπάνες εφόσον απαιτούνται από τα καθήκοντά σας

• Φόροι

70. Προσπαθήστε να κάνετε έναν εβδομαδιαίο κι ετήσιο προϋπολογισμό εσόδων-εξόδων για εσάς και την οικογένειά σας.

71. Έχετε παρατηρήσει προσωπικά τυχόν μεγαλύτερες αυξήσεις στις τιμές βασικών προϊόντων, πχ. ενοικίου, τροφίμων, σε σχέση με τις αυξήσεις σε μισθούς;

72. Δηλώστε τις αλλαγές σε μισθούς εξ’ όσων γνωρίζετε προσωπικά.

73. Περιγράψτε τις αυξήσεις μισθών στις λεγόμενες περιόδους ευημερίας.

74. Περιγράψτε τυχόν διακοπές στην απασχόληση εξαιτίας αλλαγών στη μόδα και επιμέρους ή γενικών κρίσεων. Περιγράψτε τις δικές σας ακούσιες περιόδους αργίας.

75. Συγκρίνετε την τιμή των εμπορευμάτων που παράγετε ή των υπηρεσιών που παρέχετε με την τιμή της εργασίας σας.

76. Παραθέστε, εξ όσων γνωρίζετε προσωπικά, περιπτώσεις εργατών που έχουν εκδιωχθεί λόγω εισαγωγής μηχανημάτων ή άλλων βελτιώσεων.

77. Σε σχέση με την εξέλιξη των μηχανημάτων και την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, η ένταση και η διάρκειά της έχουν αυξηθεί ή μειωθεί;

78. Γνωρίζετε περιπτώσεις αυξήσεων μισθών λόγω βελτιώσεων στην παραγωγή;

79. Γνωρίζετε περιπτώσεις κατώτερων μισθωτών που θα μπορούσαν να πάρουν σύνταξη στα 50 τους και να ζουν με τα χρήματα που έβγαλαν από τη μισθωτή τους εργασία;

80. Πόσα χρόνια μπορεί να δουλεύει στον κλάδο σας ένας μέσος εργάτης;

81. Υπάρχουν συλλογικότητες αντίστασης στον κλάδο σας, και πώς λειτουργούν; Στείλτε μας τα καταστατικά και τους κανονισμούς τους.

IV

82. Πόσες απεργίες γνωρίζετε ότι έχουν γίνει στον κλάδο σας;

83. Πόσο διήρκεσαν αυτές οι απεργίες;

84. Ήταν γενικές ή επιμέρους απεργίες;

85. Είχαν αίτημα την αύξηση των μισθών ή έγιναν κατά της μείωσης των μισθών, ή μήπως συνδέονταν με τη διάρκεια της εργάσιμης μέρας, ή μήπως είχαν άλλα αίτια;

86. Ποια ήταν τα αποτελέσματά τους;

87. Πείτε για τη δράση των διαιτητικών δικαστηρίων.

88. Οι απεργίες στον κλάδο σας υποστηρίχθηκαν ποτέ από απεργίες εργατών σε άλλους κλάδους;

89. Περιγράψτε τους κανονισμούς και τα πρόστιμα που ορίζει ο εργοδότης σας για τη διοίκηση των μισθωτών εργατών του.

90. Υπήρξαν ποτέ εργοδοτικές ενώσεις με σκοπό την επιβολή μειώσεων στους μισθούς, την επιμήκυνση του ωραρίου, την παρεμπόδιση απεργιών και γενικά την επιβολή της δικής τους βούλησης;

91. Γνωρίζετε περιπτώσεις που η κυβέρνηση έκανε άδικη χρήση των ένοπλων δυνάμεων, που τις έθεσε στην υπηρεσία εργοδοτών κατά των εργατών τους;

92. Γνωρίζετε περιπτώσεις που η κυβέρνηση παρενέβη για να προστατέψει εργάτες από τους εκβιασμούς εργοδοτών και των παράνομων ενώσεών τους;

93. Η κυβέρνηση προσπαθεί να διασφαλίσει την τήρηση της υπάρχουσας εργασιακής νομοθεσίας ενάντια στα συμφέροντα των εργοδοτών; Οι επιθεωρητές της κάνουν το καθήκον τους;

94. Υπάρχουν στο μαγαζί σας ή στον κλάδο σας ταμεία αλληλοβοήθειας για την κάλυψη ατυχημάτων, ασθενειών, θανάτων, προσωρινών αναπηριών, γηρατειών, κ.α.; Στείλτε μας τα καταστατικά και τους κανονισμούς τους.

95. Η συμμετοχή σε αυτές τις ενώσεις είναι προαιρετική ή υποχρεωτική; Τα αποθεματικά τους ελέγχονται αποκλειστικά από τους εργάτες;

96. Αν οι εισφορές είναι υποχρεωτικές, και υπό τον έλεγχο των εργοδοτών, παρακρατούνται από τους μισθούς; Οι εργοδότες πληρώνουν τόκους γι’ αυτή την παρακράτηση; Επιστρέφουν τα παρακρατηθέντα ποσά στους εργάτες όταν αποχωρούν από την εργασία ή απολύονται; Γνωρίζετε περιπτώσεις που εργάτες έχουν επωφεληθεί από τα λεγόμενα συνταξιοδοτικά προγράμματα, τα οποία ελέγχονται από τους εργοδότες, αλλά το αρχικό κεφάλαιο των οποίων παρακρατείται προκαταβολικά από τους μισθούς των εργατών;

97. Υπάρχουν συντεχνίες στον κλάδο σας; Πώς ελέγχονται; Μισθώνουν εργάτες όπως κάνουν και οι καπιταλιστές; Στείλτε μας τα καταστατικά και τους κανονισμούς τους.

98. Υπάρχουν μαγαζιά στον κλάδο σας όπου η πληρωμή γίνεται εν μέρει σε μισθούς και εν μέρει υπό τη μορφή του λεγόμενου μεριδίου από τα κέρδη; Συγκρίνετε τα ποσά που παίρνουν αυτοί οι εργάτες με τα ποσά που παίρνουν άλλοι εργάτες οι οποίοι δεν συμμετέχουν στα λεγόμενα μερίδια από τα κέρδη. Δηλώστε τις υποχρεώσεις των εργατών που ζουν σε αυτό το σύστημα: μπορούν να κάνουν απεργίες κ.α., ή τους επιτρέπεται μόνο να είναι αφοσιωμένοι υπηρέτες των εργοδοτών τους;

99. Ποια είναι η γενική σωματική, πνευματική και ηθική κατάσταση των εργατών και των εργατριών που δουλεύουν στον κλάδο σας;

Γενικές παρατηρήσεις.