7

Colectivo Situaciones

Η ακόλουθη μετάφραση[1] του άρθρου για την 'αγωνιστικότητα της έρευνας', ένα βασικό κείμενο καθώς αποκαλύπτει τις αξίες και τις αρχές που επικαλείται η Colectivo Situaciones όταν προσδιορίζονται ως αγωνιστές (militants), απαιτεί τον αναστοχασμό μας για το ρόλο μας ως μεταφραστές. Ελπίζουμε ότι η αγγλική (σ.τ.ε.μ. και η ελληνική) μετάφραση του άρθρου θα βρει κοινά σημεία σε όσες και όσους παράγουν πολιτική αδιαχώριστη από τη σκέψη στην/για την κατάστασή τους. Αλλά νιώθουμε επίσης ότι είναι σημαντικό να μοιραστούμε με την αναγνώστρια την επιθυμία μας να διαλύσουμε την όποια μυθική (πάρα)νόηση της διαφάνειας της γλώσσας. Μοιραζόμαστε με την Colectivo Situaciones την πεποίθηση ότι η αφαίρεση που ενέχεται στην προσπάθεια της επικοινωνίας αναπόφευκτα φτωχαίνει την εμπειρία. Η μετάφραση προσθέτει ένα ακόμη επίπεδο αφαίρεσης. Με αυτή την έννοια, καταλαβαίνουμε τη πλήρη σημασία του ιταλικού γνωμικού traduttore, tradittore (σ.τ.ε.μ.: “μεταφραστή - προδότη”). Όχι επειδή σκοπεύουμε να προδώσουμε κάποιον, αλλά επειδή αναγνωρίζουμε ότι κάθε μετάφραση είναι μια προδοσία, προσπάθειά μας είναι να διατηρήσουμε την πίστη μας στην συγκεκριμένη συνθήκη όπου ξετυλίγεται η εμπειρία που επικοινωνείται.

Σε αυτή την εισαγωγή, θα θέλαμε να παρουσιάσουμε μερικές από τις δυσκολίες που είχαμε κάνοντας τη μετάφραση. Ελπίζουμε ότι εξηγώντας τις αποφάσεις που πήραμε θα προσφέρει επιπλέον έδαφος φέρνοντας τον αναγνώστη εγγύτερα στη δουλειά της Colectivo Situaciones.

Αντιμετωπίσαμε την πρώτη μας δυσκολία όταν προσπαθούσαμε να μεταφράσουμε τον τίτλο. Δεν ήμασταν σίγουροι πως να μεταφράσουμε τον όρο 'militancia de investigación'. Αυτή η φράση μπορεί να αποδοθεί στα αγγλικά είτε ως ‘research militancy' (αγωνιστικότητα της έρευνας) είτε ως ‘militant research' (αγωνιστική έρευνα). Με τον κίνδυνο να παίρνουμε τις λέξεις πολύ στα σοβαρά (πάντα ένας κίνδυνος στη μετάφραση), θα ήταν ίσως χρήσιμο να ξοδέψουμε λίγη ώρα με αυτές τις δύο πιθανές μεταφράσεις. Η “αγωνιστική έρευνα” υπονοεί μια συνέχεια με άλλα παραδείγματα αγωνιστικής έρευνας, σαν αυτά που παρουσιάζονται σε άλλα μέρη αυτού του τόμου και αλλού. Η “αγωνιστικότητα της έρευνας” μπορεί να ακούγεται παράξενα στα αυτιά των αγγλόφωνων (και ελληνόφωνων) και δεν είναι λιγότερο κατανοητό τι εννοεί ο όρος.

Η γραμματική διαφορά ανάμεσα σε αυτές τις δυο φράσεις είναι θέμα του ποια λέξη προσδιορίζει τη δραστηριότητα και ποια λέξη τη χαρακτηρίζει, ποια λέξη θα είναι το κατηγόρημα της άλλης. Η διαφορά φαίνεται να στηρίζεται στην έμφαση. Αναφέρεται η ισπανική φράση στην παραγωγή της γνώσης που συμβαίνει να είναι ριζοσπαστική με κάποιο τρόπο (αγωνιστική έρευνα); Ή αναφέρεται στη ριζοσπαστική δράση που τυχαίνει να παίρνει τη μορφή της παραγωγής γνώσης (αγωνιστικότητα της έρευνας);

Η αναποφασιστικότητά μας οδήγησε να ρωτήσουμε την Colectivo Situaciones με ποια από τις δυο εκφράσεις θα ήταν πιο άνετοι/ες. Προς έκπληξή μας - ή και όχι - η απάντηση ήταν “και με τις δυο”.

Θεωρούμε την πρακτική μας ως διπλή κίνηση: να δημιουργήσουμε τρόπους να είμαστε αγωνιστές που ξεπερνούν τις πολιτικές βεβαιότητες που εγκαθιδρύθηκαν a priori και να αγκαλιάσουμε την πολιτική ως έρευνα (με αυτή την έννοια, είναι η 'αγωνιστικότητα της έρευνας'), και συγχρόνως, να εφεύρουμε μορφές σκέψης και παραγωγής εννοιών που απορρίπτουν τις ακαδημαϊκές διαδικασίες, διαρρηγνύοντας τη σχέση μας με την εικόνα ενός αντικειμένου που πρέπει να γνωρίσουμε, βάζοντας στο κέντρο την υποκειμενική εμπειρία (με αυτή την έννοια, είναι η 'αγωνιστική έρευνα')”.

Η Situaciones συγκροτήθηκε ως κολεκτίβα στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Πρωτύτερα, είχαν συμμετάσχει στο El Mate, μια φοιτητική ομάδα αξιοσημείωτη για τη δημιουργία της Ελεύθερης Έδρας “Che Guevara”, ένα πείραμα που προσανατολιζόταν στην ανάκτηση της μνήμης της γενιάς των Αργεντίνων και Λατινοαμερικανών επαναστατών των δεκαετιών του '60 και '70, το οποίο ξεκίνησε στο Πανεπιστήμιο του Buenos Aires και γρήγορα διαδόθηκε σε αρκετά πανεπιστήμια στην Αργεντινή και το εξωτερικό. Το αργεντίνικο κοινωνικό τοπίο όπου οι άνδρες και οι γυναίκες των Situaciones είχαν σφυρηλατήσει τις ιδέες τους ήταν μια έρημος που τη φυσούσαν νεοφιλελεύθεροι αέρηδες, όπου μόνο μερικά κινήματα αντίστασης μπορούσαν να σταθούν από μόνα τους. Οι καιροί ήταν τέτοιοι που ερασιτέχνες μεταμοντέρνοι στοχαστές είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η κοινωνική αλλαγή ήταν ένα απολίθωμα του παρελθόντος και όπου οι άνθρωποι που ενέχονται στην πολιτική μπορούν να θεωρήσουν τη δραστηριότητά τους μόνο μέσω σπανίως αμφισβητήσιμων μοντέλων.

Η αγωνιστικότητα της έρευνας ήταν η απάντηση στην ανάγκη να ξαναδομήσουν τους δεσμούς ανάμεσα στη σκέψη και τις νέες μορφές πολιτικής συμμετοχής οι οποίες γρήγορα γίνονταν μέρος της αργεντίνικης πραγματικότητας. Στον πρόλογο 'Για τη Μέθοδο' του βιβλίου που η Colectivo Situaciones συνέγραψε με το κίνημα των ανέργων του Solano (MTD Solano), οι συγγραφείς διακρίνουν την αγωνιστικότητα της έρευνας από τρεις άλλες σχέσεις με τη γνώση[2]. Από τη μια, η ακαδημαϊκή έρευνα δεν μπορεί παρά να αφήσει εκτός του πεδίου της διερεύνησης τη λειτουργία της απόδοσης νοήματος, αξιών, ενδιαφερόντων και ορθολογικότητας του υποκειμένου που διεξάγει την έρευνα. Από την άλλη, οι παραδοσιακοί πολιτικοί ακτιβιστές - όσοι/ες συμμετέχουν σε κόμματα ή οργανώσεις σαν κόμματα - συνήθως θεωρούν ότι η (ιδεολογική) δέσμευση και συμμετοχή τους κάνει τη σχέση τους με τη γνώση καλύτερη από την ακαδημαϊκή εργασία. Αλλά η δραστηριότητά τους είναι εξίσου αντικειμενοποιητική, με την έννοια ότι πάντα προσεγγίζει τους αγώνες από ένα προηγουμένως συγκροτημένο πλαίσιο γνώσης. Και οι αγώνες υπολογίζονται όχι για την ίδια την αξία τους - αλλά μάλλον με όρους της συνεισφοράς τους σε κάτι διαφορετικό από τους ίδιους - την σοσιαλιστική ή κομμουνιστική κοινωνία που περιμένει στο τέλος του δρόμου. Μια τρίτη μορφή, ο ανθρωπιστής ακτιβιστής, επίσης συσχετίζεται με άλλους με εργαλειακό τρόπο - τη δικαιολόγηση και χρηματοδότηση από Μ.Κ.Ο. (Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις) - και θεωρεί ότι ο κόσμος είναι στατικός, δεν μπορεί να αλλάξει ριζικά (επομένως, το καλύτερο που μπορεί να ελπίζει κάποιος είναι η εξαφάνιση των χειρότερων προβλημάτων).

Η αγωνιστικότητα της έρευνας δεν διακρίνει ανάμεσα στη σκέψη και την πολιτική εργασία. Εξ αιτίας του ότι, όσο κρατάμε την έννοια της σκέψης αποκλειστικά για την δραστηριότητα του σκέπτεσθαι/πράττειν η οποία εκθρονίζει τη λογική με την οποία τα υπάρχοντα μοντέλα αποκτούν το νόημά τους, το σκέπτεσθαι είναι αμέσως πολιτικό. Από την άλλη, αν διατηρούμε την έννοια της πολιτικής για τον αγώνα για την ελευθερία και τη δικαιοσύνη, κάθε πολιτική ενέχει σκέπτεσθαι, επειδή υπάρχουν μορφές του σκέπτεσθαι ενάντια στα καθιερωμένα μοντέλα που υπονοούνται σε κάθε ριζοσπαστική πρακτική – μια σκέψη που οι άνθρωποι επιτελούν με τα σώματά τους.

Αυτό μας φέρνει στη δεύτερη μεταφραστική δυσκολία. Δύο ισπανικές λέξεις μεταφράζονται στην αγγλική λέξη 'power' (δύναμη/εξουσία): poder και potencia. Θα μπορούσαμε να πούμε γενικά ότι η λέξη poder ορίζει την δύναμη ως “δύναμη επί” (με την έννοια που έχει, πχ, όταν αναφέρεται στο κράτος ή στην ηγεμονική δύναμη) και η λέξη potencia ορίζει την “δύναμη να”, το είδος δυνατότητας που εκφράζεται στην δήλωση “Μπορώ”[3]. Συνεχίζοντας αυτή τη γενίκευση, είναι δυνατό να πούμε ότι η λέξη poder αναφέρεται σε στατικές μορφές δύναμης, ενώ η potencia αναφέρεται σε δυναμικές μορφές. Η potencia πάντα υπάρχει στο 'εδώ και το τώρα' της άσκησής της· συμπίπτει με την δράση στην οποία ασκείται. Αυτό επειδή η potencia είναι αδιαχώριστη από τη δυνατότητά μας - στην πραγματικότητα, τη δυνατότητα των κορμιών μας - να επηρεαζόμαστε[4]. Αυτή η δυνατότητα δεν μπορεί να διαχωριστεί από τη στιγμή, το μέρος, και τις συγκεκριμένες κοινωνικές σχέσεις στις οποίες εμφανίζεται η potencia. Αυτός είναι ο λόγος για το επιχείρημα, στο άρθρο του οποίου γράφουμε την εισαγωγή, ότι όλα όσα λέγονται για την potencia είναι μια αφαίρεση των αποτελεσμάτων. Ο,τιδήποτε λέγεται ή επικοινωνείται για εκείνη δεν μπορεί ποτέ να είναι η ίδια η potencia. Η αγωνιστικότητα της έρευνας ασχολείται με την διεύρυνση της potencia. Γι' αυτό το λόγο, μια περιγραφική παρουσίαση των τεχνικών της θα οδηγήσει αναγκαία σε μια αφαίρεση. Μια τέτοια περιγραφή μπορεί να παράγει μια 'μέθοδο' στην οποία όλος ο πλούτος της potencia της αγωνιστικότητας της έρευνας στην κάθε κατάσταση 'ψαλιδίζεται' για να αφήσει μόνο εκείνο το μέρος του οποίου η ωφελιμιστική αξία το κάνει να μπορεί να μεταφερθεί σε άλλες καταστάσεις.

Η σκέψη των πρακτικών γίνεται με το σώμα, επειδή τα σώματα συναντιούνται σε δράσεις που άμεσα καθορίζουν τις αμοιβαίες δυνατότητές τους να επηρεάζονται. Η ιστορία μπορεί να είναι μόνο η ιστορία της ενδεχομενικότητας, μια αλληλουχία στιγμών με τις δικές τους αναφαίρετες εντάσεις. Ο Miguel Benasayag επιχειρηματολογεί ότι η δράση και το κράτος - στις οποίες αντιστοιχούν η potencia και η poder - είναι δυο επίπεδα της σκέψης και της ζωής[5]. Κανένα από τα δύο δεν μπορεί να απορροφηθεί από το άλλο. Κάποιος είτε παίρνει το μέρος της potencia είτε το μέρος της poder (ή της επιθυμίας για poder, όπως εκφράζεται από τους αγωνιστές που επιθυμούν να 'καταλάβουν την εξουσία', να χτίσουν Το Κόμμα, να δομήσουν ηγεμονίες, κλπ).

Οι potencias που βρίσκονται στις διαφορετικές μορφές αντίστασης είναι το θεμέλιο της αντιεξουσίας, αλλά οι δυο όροι δεν είναι το ίδιο. Η Αντιεξουσία υποδεικνύει ένα επίπεδο μη-αναστρεψιμότητας στην ανάπτυξη της αντίστασης, μια στιγμή όπου το κύριο καθήκον γίνεται η ανάπτυξη και διαφύλαξη αυτού που έχει επιτευχθεί με τον αγώνα (Benasayag & Sztulwark: 213). Η αντιεξουσία είναι διάχυτη και πολλαπλή. Μεταθέτει την ερώτηση της εξουσίας από την κεντρικότητα που ιστορικά κατέχει, επειδή ο αγώνας της είναι “ενάντια στις εξουσίες όπως αυτές δρουν στις συνθήκες μας” (MTD of Solano and Colectivo Situaciones, Hipótesis 891: 104). Το να είσαι στην πλευρά της potencia είναι να αναγνωρίζεις ότι το κράτος και η αγορά προέρχονται από το επίπεδο των αξιών που υιοθετούμε και των δεσμών που μας συνδέουν με άλλους ανθρώπους.

Η potencia ορίζει την υλική διάσταση της συνάντησης των σωμάτων, ενώ η poder είναι ένα επίπεδο που χαρακτηρίζεται από εξιδανίκευση, αναπαράσταση και κανονικοποίηση. Η Colectivo Situaciones αποφεύγει ένα όνομα για να ορίσει την πολιτική της ταυτότητα, κάτι που θα πάγωνε την ρευστή υλική πολλαπλότητα της αγωνιστικής έρευνας, υποκαθιστώντας την στη μονοδιάστατη φύση των εξιδανικεύσεων. “Δεν είμαστε 'αυτονομιστές', 'καταστασιακοί', ή οτιδήποτε τελειώνει σε '-ιστές'”, μας είπαν κάποια φορά. Οι ταυτότητες έχουν κανονιστικές συνέπειες: εγκαθιδρύουν μοντέλα, θέτουν υπό έλεγχο την πολλαπλότητα, μειώνουν τις πολλαπλές διαστάσεις της ζωής στη μία διάσταση μιας εξιδανίκευσης. Εξαιρούν το Γκεβαρισμό, επειδή ο Che Guevara σαφώς προτιμούσε να είναι στην πλευρά της potencia και ήταν αντίθετος σε εκείνους που ησύχαζαν συγκεκριμένους αγώνες στο όνομα των ιδανικών συνταγών για το πως να επιτύχουν τη κομμουνιστική κοινωνία[6].

Μια διερεύνηση στις μορφές της potencia και στις κοινωνικές σχέσεις που την παράγουν μπορεί να γίνει μόνο από μια προοπτική που συστηματικά αγκαλιάζει την αμφιβολία και την άγνοια. Αν αναγνωρίζουμε ότι η πρακτική σκέψη των αγώνων είναι μια δραστηριότητα σωμάτων, πρέπει να αναγνωρίζουμε εξ' ίσου - μαζί με το Σπινόζα - ότι κανείς δεν γνωρίζει τι μπορεί να κάνει ένα σώμα. Για να κάνουν έρευνα στο πεδίο της potencia - για να ερευνήσουν αυτό που είναι ζωντανό και πολλαπλό - οι στρατευμένοι ερευνητές θα πρέπει να εγκαταλείψουν τις προηγούμενες βεβαιότητές τους, την επιθυμία τους να συναντήσουν αγνά υποκείμενα και την ορμή τους να επανακτήσουν την πρακτική τους ως ιδανικό συνέχειας και συνέπειας. Από αυτή την άποψη, μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι η Colectivo Situaciones αναζητούν να ενσωματώσουν συμπαγώς δύο συνθήματα των Ζαπατίστας: “περπατάμε ρωτώντας” και “φτιάχνουμε το δρόμο περπατώντας”, με την έννοια ότι η πράξη της ερώτησης και του συλλογικού στοχασμού είναι μέρος της διαδικασίας της δόμησης της εξουσίας.

Η αγωνιστικότητα της έρευνας είναι μια μορφή παρέμβασης, μια πρακτική που συνοδεύει άλλες πρακτικές, ή experiencias. Αυτή είναι η τρίτη μεταφραστική δυσκολία. Η Colectivo Situationes, όπως πολλοί άλλοι ακτιβιστές που ανήκουν στο κύμα της καινούριας πρωταγωνιστικότητας στην Αργεντινή, χρησιμοποιούν τη λέξη experiencia για να αναφερθούν σε μοναδικές, λίγο ή πολύ οργανωμένες ομάδες, με ρευστά όρια, που ενέχονται σε μια συνεχιζόμενη χειραφετητική πρακτική. Παραδείγματα experiencias με τις οποίες η Colectivo Situaciones έχει εξασκήσει την αγωνιστικότητα της έρευνας περιλαμβάνουν τους H.I.J.O.S. (την ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων που σχηματίστηκε από τα παιδιά των εξαφανισθέντων), το MoCaSe (μια αγροτική ομάδα), και το MTD του Solano (ένα κίνημα μέσα στο ευρύτερο piquetero κίνημα, που σχηματίστηκε κυρίως από άνεργους εργάτες), το Grupo de Arte Callejero (μια ομάδα τέχνης του δρόμου που είναι πολύ κοντά στους H.I.J.O.S.), την εκπαιδευτική κοινότητα Creciendo Juntos (ένα ελεύθερο σχολείο που λειτουργεί από ριζοσπάστες δασκάλους/ες), τους πολιτικούς κρατούμενους της κυβέρνησης του Néstor Kirchner, και ένα αριθμό άλλων experiencias στην Αργεντινή, τη Βολιβία, την Ουρουγουάη και το Μεξικό. Η λέξη experiencia συνδηλεί και την εμπειρία (experience), με την έννοια της συσσώρευσης γνώσεων αντίστασης, και το πείραμα (experiment), που γίνεται κατανοητό ως πρακτική. Στο άρθρο που ακολουθεί, όταν η λέξη experiencia έχει αυτή τη διπλή σημασία την έχουμε μεταφράσει ως εμπειρία/πείραμα.

Κρατάμε αυτές τις λέξεις μαζί επειδή θεωρούμε σημαντικό να διατηρήσουμε την διάσταση της εμπειρίας στην οποία η λέξη experiencia αναφέρεται. Μια experiencia μπορεί να έχει τοπικά χαρακτηριστικά, όπως το MTD Solano, του οποίου οι ρίζες ήταν σε μια παραγκούπολη στο νότιο μέρος του ευρύτερου Buenos Aires, ή μπορεί να είναι περισσότερο αποτοπικοποιημένη, όπως η Colectivo Situaciones. Σε όλες τις περιπτώσεις, οι experiencias ορίζονται από μια συγκεκριμένη μορφή οργάνωσης του βιό-κοσμου, μια συγκεκριμένη αναζήτηση να επαναπροσδιορίσουν τους δεσμούς εκείνους που ορίζουν εκείνη την ομάδα ανθρώπων ως συλλογικότητα με τέτοιο τρόπο που να παράγουν, σε κάθε περίσταση, κοινωνικές σχέσεις που είναι ανώτερες εκείνων του καπιταλισμού. Η δόμηση μια μη-καπιταλιστικής κοινωνικότητας είναι μια δραστηριότητα-κλειδί για τις experiencias που η Colectivo Situaciones συνεργάζεται. Για το MTD Solano, για παράδειγμα, η παραγωγή υποκειμενικών ανθρώπινων δεσμών εναλλακτικών στους δεσμούς του κράτους και της αγοράς είναι μια καθοριστική στιγμή για την δικιά τους έννοια της αυτονομίας. Γιατί η υλική βάση της υποστήριξης τόσο της αγοράς όσο και του κράτους είναι οι δεσμοί που παράγονται στο τοπικό επίπεδο. Επομένως, μια από τις πιο σημαντικές δραστηριότητες αναστοχασμού τους συμπεριλαμβάνει την κριτική των ατομικιστικών αξιών, των συμβολαιακών σχέσεων, και την εργαλειοποίηση της ζωής όπως φαίνεται στο πιο βασικό και συμπαγές επίπεδο, δηλαδή στο ίδιο επίπεδο, στην ίδια χωρική και χρονική διάσταση όπου υπάρχει η potencia. Υπάρχουν ορισμένοι τύποι των κοινωνικών δεσμών που κάνουν δυνατότερη την potencia. Άλλοι την κάνουν πιο αδύναμη. Η αγωνιστικότητα της έρευνας όπως θεωρείται και εξασκείται από την Colectivo Situaciones είναι μια στρατευμένη προσπάθεια και για την παραγωγή δεσμών στο επίπεδο του συγκεκριμένου και για την ύφανσή τους με τέτοιο τρόπο που να επιτρέπουν ένα μέγιστο της potencia.

Οι αγωνιστές ερευνητές δουλεύουν ώστε να κάνουν πιο δυνατά τα στοιχεία μιας μη-καπιταλιστικής κοινωνικότητας. Αυτό απαιτεί από εκείνους την ανάπτυξη μια συγκεκριμένης μορφής σχέσεων με τις ομάδες και τα κινήματα με τα οποία εργάζονται. Ακολουθώντας το Σπινόζα, η Colectivo Situaciones αποκαλεί αυτή τη σχέση σύνθεση (composition). H σύνθεση ορίζει τις σχέσεις ανάμεσα στα σώματα. Δεν αναφέρεται σε συμφωνίες που εγκαθιδρύθηκαν στο επίπεδο του λόγου αλλά στις πολυδιάστατες ροές επήρειας (affect) και επιθυμίας που αυτή η σχέση θέτει σε κίνηση. Επομένως, η αγωνιστικότητα της έρευνας ενυπάρχει (immanent) στις experiencias με τις οποίες εργάζεται. Αυτή η συγκεκριμένη σχέση δεν επιτυγχάνεται μέσα από τη συνειδητή κατανόηση, αλλά με το άνοιγμα στις δυναμικές της επήρειας (affect) που προσδιορίζουν τη πιθανότητα της potencia στην κατάσταση.

Εδώ η Colectivo Situaciones απομακρύνεται από μια συγκεκριμένη κοινοτυπία που διαπερνά το μεγαλύτερο μέρος της σύγχρονης ακτιβίστικης κουλτούρας, και στην Αργεντινή και στη Βόρεια Αμερική: την ιδέα ότι μια συγκεκριμένη μορφή επικοινωνίας (είτε είναι η χρήση του ίντερνετ, η από-τα-κάτω δημιουργία ταινιών, ή οποιαδήποτε άλλη μορφή) έχει μια εγγενή χειραφετητική επίδραση στους ανθρώπους. Η επικοινωνία παράγει αφαιρέσεις της εμπειρίας. Η εμπειρία η ίδια μπορεί μόνο να βιωθεί. Ακόμη και αν υπάρχει potencia, για παράδειγμα, στον ακτιβισμό που φτιάχνει από τα κάτω πειράματα επικοινωνίας, αυτό που υπάρχει ως potencia στην κατάσταση εκείνη δεν μπορεί να επικοινωνηθεί. Με αυτή την έννοια, ίσως η Colectivo Situaciones θα συμφωνούσε με την θέση που προτάθηκε από τους Michael Hardt και Antonio Negri σύμφωνα με την οποία δεν υπάρχει κυκλοφορία των αγώνων[7]. Με την αντίθεση ότι για την Colectivo Situaciones, αυτό δεν συμβαίνει μόνο σε αυτή τη στιγμή της ιστορίας. Οι αγώνες δεν επικοινωνούν την potencia τους, δεν το έκαναν και δεν θα το κάνουν ποτέ. Υπάρχει ωστόσο, η πιθανότητα συνηχήσεων ανάμεσα σε αγώνες και σημεία αντίστασης, αλλά αυτό είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Υπάρχουν συνηχήσεις ανάμεσα σε αγώνες όταν είναι 'κοινά εποχικά προβλήματα' και αντιμετωπίζουν παρόμοια εμπόδια, κάνοντας δυνατή τη μεταφορά “συγκεκριμένων γνώσεων, αισθημάτων και διακηρύξεων” (2002: 199). Επομένως, θα μπορούσαν να υπάρχουν συνηχήσεις ανάμεσα στους Αργεντίνους piqueteros και στους μετανάστες εργάτες στη Δυτική Ευρώπη, ακόμη κι αν δεν υπάρχει πραγματική ανταλλαγή λέξεων ανάμεσά τους[8].

H Colectivo Situaciones κάνει μια σαφή διάκριση ανάμεσα στην προοπτική που θεωρεί το κοινωνικό σύνολο από την αφηρημένη απομακρυσμένη προοπτική της 'παγκόσμιας σκέψης' και την σκέψη της κατάστασης, για την οποία η διάσταση της εμπειρίας είναι η συγκεκριμένη μορφή της ύπαρξης στον κόσμο. Εδώ, όπως το θέτει η συλλογικότητα Malgré Tout, η επιλογή είναι ξεκάθαρη: είτε ο κόσμος είτε η κατάσταση[9]. Η παγκόσμια διάσταση ενέχει το να βλέπουμε τον κόσμο ως θεατές, μια θεώρηση που διαμεσολαβείται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, και μας μετατρέπει σε ανήσυχα άτομα, ανήσυχα για θέματα που μας έρχονται μόνο ως αναπαραστάσεις. Η περιορισμένη σφαίρα της συνθήκης είναι ωστόσο αυτή για την διαμόρφωση της οποίας έχουμε την υπευθυνότητα. Παράγουμε και μας παράγουν οι καταστάσεις στις οποίες ζούμε. Είτε οι πρακτικές μας είναι εκείνες του ατόμου-θεατή, επομένως διατηρούν αμετάβλητες ορισμένες αξίες, δεσμούς και συναισθήματα που αναπαράγουν την κεντρικότητα της κρατικής εξουσίας και την διαπεραστικότητα των σχέσεων της αγοράς, ή είμαστε πρόσωπα στην εκαστοτε κατάσταση, ανοιχτά να παράγουμε και να διατηρήσουμε τους δεσμούς που σχηματίζουν μια διαφορετική, μη-καπιταλιστική κοινωνικότητα.

Η αγωνιστικότητα της έρευνας αναλαμβάνει μια εμμενή δέσμευση στην κατάσταση. Η κατάσταση, όπως την κατανοεί η Colectivo Situaciones, είναι ένας κυρίαρχος χώρος και χρόνος που καθορίζει τις δικές της αισθήσεις και αποτραβιέται από τις αισθήσεις που παράγονται από το κράτος και την αγορά. Οι υποθέσεις εργασίας των αγωνιστών ερευνητών είναι απευθείας επεξεργασίες των απαιτήσεων της κατάστασης. Σε αντίθεση με τον ακαδημαϊκό ερευνητή, τον παραδοσιακό αγωνιστή, και τον ανθρωπιστικό ακτιβιστή, που είναι 'πέραν της κατάστασης', η στρατευμένη ερευνήτρια σκέφτεται και δρα στην κατάσταση.

Πώς να γράψεις για την potencia μιας εμπειρίας/πειράματος, γνωρίζοντας ότι η potencia της δεν θα μεταφερθεί στη γραφή; Ποιο είδος γραφής μπορεί τουλάχιστον να αναζητήσει συνηχήσεις; Βέβαια, όχι μια γραφή που παρουσιάζεται ως προσχέδιο, ως περίγραμμα, ως πρόβλεψη. Μια τέτοια γραφή θα πρέπει να είναι αντί-παιδαγωγική. Η αγωνιστική έρευνα δεν διδάσκει, τουλάχιστον όχι με την έννοια μιας εξήγησης που προϋποθέτει την ηλιθιότητα και την αδυναμία εκείνων στους οποίους εξηγεί[10]. Η αγωνιστικότητα της έρευνας είναι μια σύνθεση θελήσεων, μια προσπάθεια να δημιουργηθεί αυτό που ο Σπινόζα αποκαλούσε χαρούμενα πάθη, που ξεκινά από και αυξάνει τη potencia όλων όσων συμμετέχουν. Μια τέτοια προσέγγιση είναι δυνατή μόνο με την παραδοχή από την αρχή ότι κάποιος δεν έχει τις απαντήσεις, και κάνοντας αυτό, αφήνοντας την επιθυμία να οδηγήσει άλλους ή να θεωρηθεί ειδικός.

Φυσικά, πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι ως μεταφραστές πιστεύουμε ότι πολλά μπορούμε να μάθουμε από την Colectivo Situaciones. Αλλά δεν είναι το θέμα να παραλάβουμε τις σωστές ιδέες που μεταδίδουν, σαν να αντιγράφουμε συνταγές από ένα βιβλίο μαγειρικής. Αντίθετα, πιστεύουμε ότι το θέμα είναι να μάθουμε να αναγνωρίζουμε και να δίνουμε ένταση στην potencia των καταστάσεών μας, και έτσι να δρούμε με τρόπο που συνηχεί με την πρακτική της Colectivo Situaciones. Ελπίζουμε ότι η εισαγωγή και η μετάφρασή μας θα βοηθήσει τους ανθρώπους να χρησιμοποιήσουν αυτό το κείμενο για τους δικούς τους σκοπούς στις δικές τους συνθήκες.


  1. Σ.τ.Ε.Μ.: Η ελληνική μετάφραση έγινε από την αγγλική μετάφραση των Nate Holdren & Sebastian Touza[footnote]Το κεφάλαιο αυτό αποτελεί μια σύντομη εισαγωγή από τους Nate Holdren & Sebastian Touza, μεταφραστές των κειμένων της Colectivo Situaciones στα αγγλικά, με σημειώσεις για τη μετάφραση. Παραπομπές: N.Holdren & S.Touza (2005). Introduction ot Colectivo Situaciones. Ephemera, 5(4), 595-601. Διαθέσιμο στο: http://www.ephemerajournal.org/sites/default/files/5-4holdren-touza.pdf. Colectivo Situaciones (2005). Something more on research Militancy: Footnotes on Procedures and In(Decisions). Ephemera, 5(4), 602-614. Διαθέσιμο στο: http://www.ephemerajournal.org/sites/default/files/5-4colectivo.pdf. Για την ομάδα, μπορείτε να δείτε στα ισπανικά τη σελίδα της, στο: http://colectivosituaciones.blogspot.gr/
  2. Το κεφάλαιο αυτό συρράφει δυο κείμενα που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Ephemera, σε επιμέλεια των Nate Holdren & Sebastian Touza, που αποτελούν και τους μεταφραστές της Colectivo Situaciones στα αγγλικά. Το πρώτο κείμενο αποτελεί μια σύντομη εισαγωγή από τους δυο μεταφραστές, με σημειώσεις για τη μετάφραση, ενώ το δεύτερο κείμενο είναι το αυθεντικό κείμενο των Colectivo Situaciones. Παραπομπές: N.Holdren & S.Touza (2005). Introduction ot Colectivo Situaciones. Ephemera, 5(4), 595-601. Διαθέσιμο στο: http://www.ephemerajournal.org/sites/default/files/5-4holdren-touza.pdf. Colectivo Situaciones (2005). Something more on research Militancy: Footnotes on Procedures and In(Decisions). Ephemera, 5(4), 602-614. Διαθέσιμο στο: http://www.ephemerajournal.org/sites/default/files/5-4colectivo.pdf. Για την ομάδα, μπορείτε να δείτε στα ισπανικά τη σελίδα της, στο: http://colectivosituaciones.blogspot.gr/
  3. Για περαιτέρω συζήτηση αυτής της διάκρισης δείτε το Holloway, J. Να αλλάξουμε τον Κόσμο χωρίς να Πάρουμε την Εξουσία (Αθήνα: Εκδ. Σαββάλας, 2002). Οι μεταφράσεις έργων από Γάλλους και Ιταλούς φιλοσόφους που εμπνέονται από το Σπινόζα συναντούν συνήθως παρόμοιες δυσκολίες. Δείτε την εισαγωγή του μεταφραστή που γράφτηκε από τον Michael Hardt στο Negri, A. The Savage Anomaly: The Power of Spinoza's Metaphysics and Politics (Minneapolis, University of Minnesota Press, 1991).
  4. σ.τ.ε.μ.: εδώ οι συγγραφείς αναφέρονται στη σπινοζική έννοια του affect, της επήρειας, της συγκίνησης που έχει και σωματική διάσταση.
  5. O Miguel Benasayag, πρώην μέλος του αργεντίνικου γκεβαρικού στρατού PRT-ERP, είναι σήμερα ψυχίατρος, φιλόσοφος και ακτιβιστής που διαμένει στο Παρίσι. Συμμετέχει στην συλλογικότητα Malgré Tout και είχε σημαντικό ρόλο στις πρώιμες μέρες της Colectivo Situaciones.
  6. Δείτε το Benasayag, M. and D. Sztulwark. Política y Situación: De la potencia al contrapoder (Buenos Aires: Ediciones de Mano en Mano, 217-21, 2000). Ο Diego Sztulwark είναι ένα από τα μέλη της Colectivo Situaciones.
  7. Hardt, M. and A. Negri. Empire (Cambridge, MA: Harvard University Press, 52-59, 2000). [~, Αυτοκρατορία, Αθήνα: Εκδόσεις Scripta]
  8. Για μια συζήτηση της έννοιας της συνήχησης δείτε το Holloway, J.. Dignity's Revolt. Στο J. Holloway and E. Peláez (eds.), Zapatista! Reinventing Revolution in Mexico (London: Pluto Press, 1998).
  9. Collectif Malgrë Tout (2005) Manifeste. Διαθέσιμο στο: http://1libertaire.free.fr/malgretout02.html. Το 1999, οι El Mate (η Colectivo Situaciones δεν είχε εμφανιστεί ακόμα), η Malgré Tout, οι Mothers of Plaza de Mayo, μαζί με άλλες συλλογικότητες από τη Λατινική Αμερική και την Ευρώπη, συναντήθηκαν στο Buenos Aires για να σχηματίσουν το Δίκτυο Εναλλακτικής Αντίστασης (Network of Alternative Resistance). Η κοινή τους διακήρυξη συνοψίζει αρκετά από τα σημεία της φιλοσοφίας της Colectivo Situaciones. Μια μετάφραση στα αγγλικά μπορείτε να δείτε εδώ http://www.voiceoftheturtle.org/library/nar_manifesto.php.
  10. Δείτε το: Ranciere, J. The Ignorant Schoolmaster: Five Lessons In Intellectual Emancipation (Stanford, CA: Stanford University Press, 1991). Στα ελληνικά: Ranciere, J., Ο Αδαής Δάσκαλος: Πέντε Μαθήματα πνευματικής χειραφέτησης (Αθήνα: εκδόσεις Νήσος, 2008).