11

 
 
Dat de wereld veranderd is een ontzettende dooddoener. U hoeft maar naar het nieuws te kijken en u weet het al. Van vluchtelingenstromen die naar Europa afkomen tot de nieuwste lancering van weer een nieuwere, snellere en geavanceerdere smartphone of ander elektronicading. Van klimaatverandering tot snelle economische ontwikkelingen in Azië. Elke dag op het nieuws. Dus u weet het dus wel. Maar verrassend genoeg dringen velen van die veranderingen niet door tot de manier waarin velen naar de toekomst kijken. We blijven met onze verwachtingen vooral vasthouden aan wat we kennen en ontkennen daarmee zo lang mogelijk veranderingen.
Dit verschijnsel maakt ons leven echter in toenemende mate moeilijk. Baanbrekende veranderingen op verschillende terreinen vragen van mij en u meer flexibiliteit en wendbaarheid. Zowel in uw dagelijks leven als in uw geldzaken.

Ook weer zo’n open deur: technologische ontwikkelingen gaan steeds sneller. Maar het is wel aantoonbaar waar. Niet alleen kunnen computers steeds meer en steeds sneller, technologie dringt, gemerkt en ongemerkt, ook steeds verder door in ons leven. En dan is het van belang om zowel privé als op het werk bij te blijven. Want mijn zoontje van drie weet niet beter of er is een Ipad, dat je altijd en overal programma’s kan kijken, beeldbellen met oma en noem maar op. Terwijl dat voor oma toch allemaal een stuk minder vanzelfsprekend is.

Zekerheden zijn er steeds minder. Hoewel Nederlandse pensioenen internationaal bekend staan als één van de meest zekere, hebben de afgelopen jaren duidelijk gemaakt dat die zekerheid relatief is. Van eindloon naar middelloon, van waardevast naar nominaal, van vroegpensioen naar later met pensioen, u kent de kreten wel. En als u ze niet kent: ze betekenen steevast minder en/of later pensioen.
Dat is niet de enige veranderde zekerheid. De sociale zekerheid wordt steeds aangepast en de overheid voert steeds meer regie in plaats van het geven van een plasklaar antwoord. U bent zelf steeds vaker verantwoordelijk voor uw eigen zekerheden.
Vaak komt daarbij ook nog eens meer onzekerheden over de loopbaan. Dit geldt voor ondernemers, die in een steeds turbulentere en internationale omgeving moeten opereren, maar dat geldt ook voor veel werknemers. Zij zien de inhoud van hun baan steeds weer veranderen, waarbij het steeds vaker tijdens het werkzame leven voorkomt dat in het verleden opgedane vaardigheden opeens niet meer relevant blijken te zijn. Want vooruitgang kent niet alleen winnaars, er zijn ook altijd verliezers.

Het indekken tegen die veranderende en steeds flexibeler wereld kan op een aantal manieren. Ten eerste door ervoor te zorgen dat er de beschikking is over een appeltje voor de dorst: door afdoende financieel vermogen te hebben is het makkelijker in te spelen op veranderingen, nu en in de toekomst. Echter, dat blijkt lang niet altijd makkelijk. Want die onzekerheid waartegen men zich wil indekken blijkt vaak ook van toepassing op de waarde-ontwikkeling van het vermogen. De zekerheid van altijd stijgende huizenprijzen hebben we al enige jaren geleden achter ons gelaten. En beurskoersen hebben een mooi herstel laten zien de afgelopen jaren, maar de volatiliteit is er de laatste tijd niet minder op geworden.
De lage rentestand geeft daarbij op termijn wel een zekerheid: deze kan alleen maar omhoog. Maar wanneer en in welke mate is daarbij volstrekt onvoorspelbaar. Daarbij doen de financiële markten nog steeds denken aan ….

Naast indekken tegen onzekerheid door vermogen is er voor sommigen, en dan met name voor jongeren, een andere manier om je in te dekken tegen onzekerheid. Door breed inzetbaar te blijven, je niet vast te zetten in een financiële situatie en je constant te blijven her- en bijscholen is veel meer flexibiliteit tegen die onzekere buitenwereld mogelijk. Maar dat geldt natuurlijk niet voor iedereen. Gelukkig geldt dan in Nederland nog steeds dat de overheid de basis garandeert. Fouten zijn niet fataal. Dat maakt het mogelijk wel te durven ondernemen, leren en experimenteren.

De meeste mensen wachten af. Of het nu gaat over de waardeontwikkeling of dat ze nog een nieuwe baan krijgen. Terwijl we weten dat de wereld in een steeds sneller tempo verandert. Het enige juiste antwoord is om in minstens hetzelfde tempo mee te veranderen. Want de wereld gaat niet stilstaan als wij dat willen. En van vooruitkijken, meestal als hobby van een paar wereldvreemde freaks of als science fiction, moet dit vooruitkijken integraal onderdeel worden van elk toekomstplan. En natuurlijk ook daarnaar handelen.