Προβλέποντας το μέλλον

Πώς εφαρμόζουμε τις γνώσεις μας; Το σχήμα χρησιμοποιείται για να κάνει κάποιος προβλέψεις για το τι θα συμβεί στον κόσμο μας. Θυμηθείτε, προσπαθούμε συνεχώς να κατανοήσουμε τον κόσμο και να βελτιστοποιήσουμε την επίδοση μας μέσα σε αυτόν. Η ικανότητα πρόβλεψης του τι θα συμβεί είναι κρίσιμη και αποτελεί ένα μεγάλο εξελικτικό πλεονέκτημα: «… ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει αποκτήσει την ικανότητα να κάνει μελλοντικές προβλέψεις πολύ πιο πέρα από οποιαδήποτε άλλα είδη ζώων» (Fuster & Bressler, 2015).

Για παράδειγμα, οι αισθητηριακές πληροφορίες τις οποίες παρακολουθούμε, εισέρχονται στη μνήμη εργασίας μας, που σημαίνει ότι ερμηνεύονται από τις προηγούμενες γνώσεις μας. Οι αισθητηριακές πληροφορίες περιέχουν «ενδείξεις» ή μοτίβα που έχουμε δει στο παρελθόν. Αυτά τα στοιχεία ενεργοποιούν την προϋπάρχουσα γνώση που χρησιμοποιείται για την ερμηνεία της αισθητηριακής μας εμπειρίας. Αλλά η ερμηνεία μας για την πραγματικότητα δεν είναι αντικειμενική. Είναι υποκειμενική. Λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο των στόχων μας – αυτού που σκοπεύουμε να πετύχουμε.

Σε αυτό το πλαίσιο, κάνουμε προβλέψεις που μας βοηθούν να προσδιορίσουμε αν θα προβούμε σε κάποια ενέργεια ή όχι (π.χ. με βάση αυτό που προβλέπουμε ότι θα συμβεί) – και, εάν απαιτείται μια ενέργεια, ποια συγκεκριμένη ενέργεια πρέπει να αναλάβουμε.

Μετά την πρόβλεψή μας – κάτι συμβαίνει. Η εμπειρία επανατροφοδοτείται στο σύστημα μνήμης μας και τα σχήματα (προϋπάρχουσες γνώσεις) που ενεργοποιούνται για την πρόβλεψή μας ενημερώνονται. Η ανασυγκρότηση αναφέρεται στην ενημέρωση των προϋπαρχουσών γνώσεων μας. Οι πληροφορίες που είναι συνεπείς με την πρόβλεψή μας ενισχύονται. Οι πληροφορίες που είναι ασυνεπείς αποδυναμώνονται μέσα στο σχήμα μας. Θυμηθείτε ότι το σύστημά μας είναι βιολογικά περιορισμένο, οπότε σε όλη αυτή τη διαδικασία πρόβλεψης-δράσης-ενημέρωσης, οι περισσότερες πληροφορίες χάνονται. Πώς καθορίζει ο εγκέφαλός μας τι πρέπει να διατηρήσει; Δεδομένου ότι δεν μπορούμε να διατηρήσουμε όλες τις λεπτομέρειες των εμπειριών μας, ο εγκέφαλός μας δίνει προτεραιότητα στην «έκπληξη» – ειδικά στα λάθη. Σφάλματα στις προβλέψεις του. Αυτό αναφέρεται ως μάθησης μέσω ενίσχυσης. Προτεραιότητα δίνεται στις πληροφορίες που βασίζονται σε συνδυασμό του μεγέθους του σφάλματος και της αξίας της σημασίας της πρόβλεψης (π.χ. σε σχέση με τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες). Η μάθηση μέσω ενίσχυσης διέπεται από το σύστημα επιβράβευσης μέσω ντοπαμίνης και μπορεί να βρεθεί και σε άλλα είδη – ακόμη σε μύγες και μέλισσες.

Αναφορές

Προβλέποντας το μέλλον

• Fuster, J. M., & Bressler, S. L. (2015). Past makes future: role of pFC in prediction. Journal of cognitive neuroscience, 27(4), 639-654.
• Kim, G., Lewis-Peacock, J. A., Norman, K. A., & Turk-Browne, N. B. (2014). Pruning of memories by context-based prediction error. Proceedings of the National Academy of Sciences, 111(24), 8997-9002.
• Schultz, W. (2017). Reward prediction error. Current biology: CB 27 (10), R369-R371
• Tse, D., Langston, R.F., Kakeyama, M., Bethus, I., Spooner, P.A., Wood, E.R., Witter, M.P. and Morris, R.G., 2007. Schemas and memory consolidation. Science, 316(5821), pp.76-82.
• Cepelewicz, j. (2018, July 10). To Make Sense of the Present, Brains May Predict the Future”. Retrieved from https://www.quantamagazine.org/to-make-sense-of-the-present-brains-may-predict-the-future-20180710/